Жалғыздық саяхатқа жетейлейді! Жаңа тревел-трендті зерттейміз
Жалғыздық саяхатқа жетейлейді! Жаңа тревел-трендті зерттейміз
Осыдан он жыл бұрын дүние жүзіндегі көптеген адам жаңа әсерлер алып, жаңа орындарды көру үшін саяхаттайтын еді. Ал, енді тревел-жігерлендірушілердің арасында «өзін табу» және «жалғыздықтан қашу» сияқты ой жиіленіп келеді.
Иә-иә, бұрын да жалғыздық саяхатқа итермелейтін факторлардың бірі ретінде аталып жүретін, алайда қазір бұл мәселенің өзекті болғаны соншалықты, оны туризм саласына нақты әсер ететін үрдіс ретінде қарастыра бастады. Бұл құбылытың әсері қандай — бірге талдайық.
ЖАЛҒЫЗДЫҚ ЭПИДЕМИЯСЫ — АНЫҚТАМАЛАР ЖӘНЕ АУҚЫМ
Сонымен, таныс болыңыздар — жаңа жаһандық тренд — жалғыздық эпидемиясы. Алайда, бұл физикалық аспекті туралы емес, ал өзіңді бос сезіну, әлеуметтік оқшаулану, жылы әрі сенімді қарым-қатынастар мен қолдаудың жетіспеуі жөнінде. Цифрлық қарым-қатынас көзбе-көз әңгімелерді ығыстырып, ал «табысты болу» мәдениеті шынайы эмоцияларды жасыруға мәжбүрледі. Қашықтан жұмыс істеу, қоныс аудару, фриланс сияқты өмірдің жаңа форматтары қалыпты әлеуметтік ортаны бұзды. Пандемия бұл үдерісті тек күшейтіп, жалғыздықты бұрынғыдан да айқындай түсті. Бұл мәселе бүгінде тіпті күйзеліс немесе шылым шегу сияқты деңгейдегі қауіп-қатерлермен теңестіріліп жүр.
- ДДС деректері бойынша, 2023 жылы дүние жүзіндегі адамдардың 16 % (яғни әрбір алтыншы) жалғыздықты жиі сезінетіндерін хабарлаған1.
- ЕО зерттеуі бойынша, жастардың 30%-дан астамы аптасына кемінде бір рет өздерін жалғыз сезінетіндерін айтады 4.
- АҚШ-та жағдай соншалықты күрделі болғандықтан, 2023 жылы Денсаулық сақтау министрлігіне қарайтын жалғыздықпен күрес жөніндегі арнайы кеңсе құрылды 2.
- Ұлыбританияда бұл мәселе бұрыннан өзекті болғаны соншалық, 2018 жылы жалғыздық мәселелері жөніндегі министр лауазымы енгізілген 3.
Сондықтан бұл үрдістің саяхат пен туризм саласына айтарлықтай әсер етіп жатқаны таңқаларлық емес. Бұл тек тревел-жігерлендіру ғана емес, сонымен қатар адамдардың көрінуге, естіле білуі және қоғамға араласуға деген қажеттілігін қанағаттандыратын жаңа турөнімдерді дамытуға мүмкіндік ретінде де қарастырылып отыр.
2022 жылы Еуропада Loneliness-Sensitive Smart Tourism Ecosystem (LoSSTE) жобасы таныстырылды. Бұл бастама әлеуметтік өзара әрекеттестік пен қолдауға деген қажеттілікті туристік тәжірибе барысында ескеру мақсатымен смарт-экожүйе құруды көздейді. Жоба барысында туристік бағыттарды (DMO, қонақүйлер, мейрамханалар) басқару ұйымдары провайдерлер деңгейінде технологиялық шешімдермен интеграцияланатын болады5.
Алайда LoSSTE жобасын әлі толық іске асыруға мүмкіндік болмағандықтан, біз жұмысымызда әлі күнге дейін сезініп жүрген жалғыздық эпидемиясының салдары туралы сөйлесейік.
СОЛО-САЯХАТТАР ТАНЫМАЛДЫҒЫНЫҢ ӨСУІ
Соңғы екі жылда соло-саяхаттарға брондау 42 % өсті10, ал 2024 жылы «solo travel» іздеулері бір жылдың ішінде 20% астам өсті6. Бұл тренд туралы біз бұрын да айтқан болатынбыз, бірақ «саяхатта серік таппау» мәселесіне жауап ретінде тағы бір бағыт пайда болды — жаңа таныстармен тур ұйымдастыру.
СОЛО, БІРАҚ БІРГЕ
Адам жалғыз сапарға шығып, сол кезде жаңа таныстар тауып, бірге сөйлесіп немесе ортақ іс-шараларға қатысу үшін топ құру форматы барған сайын танымал болуда.
Шамамен 28,5% жалғыз саяхатшылар басқа адамдармен бірге экскурсияларға қатысуды қалайды, тағы 10,7% саяхатшылар топтық және жеке форматтарды араластырып, пайдаланады7.
Неліктен? Міне — негізгі себептер (55 жастан төмен туристер үшін):
56 % — жалғыз баруға батылы жетпеген жерлерге бару мүмкіндігі
46 % — демалып, бар жұмысты турменеджерге тапсыруды қалау
38 % — тіл білмеуден қорқу
30 % — қауіпсіздікті сезіну
26 % — тиімді баға 8
Көптеген мұндай саяхатшылар үшін тур тақырыбы – тур таңдау кезінде басты факторлардың бірі болып табылады. Дәл сол себепті ұқсас ойлы адамдарға арналған тематикалық турлар — жалғыздық эпидемиясынан туындаған тағы бір тренд, өйткені олар жай бағыт қана емес — қауымдастықты ұсынады.
Шамамен 75% қатысушылар топта танысқан адамдарды енді дос деп санайды; 65% қатысушылар сапардан кейін де олармен байланысын жалғастыруда 9.
Бұл үрдіс мағыналы әрі эмоцияға толы саяхаттарға сұраныстың өсуімен күшейіп келеді (жай демалу емес, сонымен қатар сезіну, түсіну, бастан кешіру). Мысалы, Шри-Ланканың медитациялық сапары немесе Тунисте «Жұлдызды шайқас» фильмінің түсірілім орындарына тур.
Цифрлық платформалар да сапарларда әлеуметтік қарым-қатынасты нығайтатын осы трендті қолдап отыр.
Саяхатшыларға арналған Tinder-дің баламасы іспеттес, бірақ романтикалық емес, сапар барысында жеңіл танысуға арналған қосымшалар пайда болды. Мысалы:
- SoloTraveller App жақын жерде жүрген басқа саяхатшыларды кофе ішуге, серуендеуге немесе жорыққа шақырып, іс-шаралар ұйымдастыруға мүмкіндік береді.
- Travello, Tourlina, NomadHer — ұқсас жоспарлары мен құндылықтары бар серіктерді табуға көмектеседі, әсіресе цифрлық көшпенділер мен соло саяхаттаушылар арасында өте танымал.
Тағы бір қызықты үрдіс — саяхатқа дейінгі виртуалды таныстық: Zoom-дағы онлайн-кездесулер немесе тақырыптық іс-шаралар болашақтағы нақты сапарларға бастау болды: алдымен әңгіме, сосын – бірге саяхаттау.
КУРОРТТАРДАҒЫ КЕҢІСТІКТІ ҚАЙТА ҚАРАСТЫРУ
Оқшаулану сезінетін адамдар әрдайым жалғыз қалғысы келмейді. Олар жаңа әлеуметтік байланыстар үшін қауіпсіз кеңістіктер іздейді, бірақ қысым мен артық уайымсыз. Бұл қонақүйлердегі дизайн мен қызметтерге де әсер етуде.
Соған орай:
community-лаунждар (танысу алаңдары)
басқа адамдармен бірге тамақтануға ортақ үстелдер
hosted experiences — қызметкер гид ретінде емес, дос ретінде сүйемелдеу
care host бастамалары— қызметкерлер тек қызметті ұйымдастырумен ғана емес, эмоционалдық жайлылықты қалыптастыруға да көмектеседі
коворкингтер, ортақ таңғы астар, йога, кино көру, воркшоптар құрылуда
БҰЛ ТУРАГЕНТТЕР ҮШІН НЕНІ БІЛДІРЕДІ
- Саяхат мотиві өзгеруде: «әлемді көргім келеді» дегеннен «жалғыз болғым келмейді, басқа адамдармен танысып, байланыс құрып, ортаға араласқым келеді» дегенге ауысуда. Сол себепті маңыздысы — тек турды сату емес, оның әлеуметтік және эмоционалды маңыздылығын көрсету.
- Егер тур бағдарламасында жалпы әрекеттер, кешкі ас, воркшоптар болса, мұны қосымша ретінде емес, басты ерекшелік ретінде насихаттау керек. Адамдар өздерімен бірге бір толқында болу мүмкіндігін және «бейтаныс адамдар арасында турист ретінде» сезінбеу мүмкіндігін көбірек бағалайды”.
- Сіз үшін бұл брендіңіздің айналасында тақырыптық қызығушылық турларын тіпті өзіңіздің шағын қауымдастығыңызды құру мүмкіндігі.
- Эмпатикалық кеңес беру — сіздің бәсекелестік артықшылығыңыз. Адамды тереңірек тыңдау маңызды. Оның «Критке барғым келеді» дегенінің артында не жатқанын түсіну керек: бәлкім, шаршау, тыныштыққа немесе біреумен жаңа тәжірибе алуға деген қажеттілігі шығар. Сондықтан «Қайда барғыңыз келеді?» деген сұрақтың орнына, туристің осы сапарда өзін қалай сезінгісі келетінін сұраған дұрыс.
Жаңа трендтер — бұл сынақ емес, мүмкіндіктің өзі. Келіңіздер, тенденцияларды бірге зерттеп, тек ілесе қана қоймай, көшбасшы болайық!
1 https://www.who.int/teams/social-determinants-of-health/demographic-change-and-healthy-ageing/social-isolation-and-loneliness
2 https://www.congress.gov/bill/118th-congress/senate-bill/2350/text
3 https://www.gov.uk/government/news/lets-talk-loneliness-campaign-launched-to-tackle-stigma-of-feeling-alone
4 https://www.helsinkitimes.fi/lifestyle/176-information/study/25877-more-than-half-of-young-europeans-report-feeling-lonely.html
5 https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9388982
6 https://www.skyscanner.com/tips-and-inspiration/solo-travel-statistics
7 https://radicalstorage.com/travel/solo-travel-statistics
8 https://www.cbi.eu/market-information/tourism/solo-tourism-0/market-potential
9 https://www.independent.co.uk/travel/inspiration/solo-holidays-travel-singles-groups-loneliness-b2413639.html
10 https://www.condorferries.co.uk/solo-travel-statistics
